Emotion Management & Mindful Compassion တရားပြဲသင္တန္း (Part 4 - B)

Emotion Management & Mindful Compassion တရားပြဲသင္တန္း (Part 4 - B)
☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆
အေမးအေျဖက႑
🔯 ေမး။ ။အနည္ထိုင္တဲ့ emotion ကုိ ဆင္ျခင္ဥာဏ္ျဖင့္ မည္ကဲ့သို႔ manage လုပ္ရပါမည္နည္းဘုရား၊ အသိဥာဏ္ကို တစ္ခ်ိဳ႕က knowledge လို႔သံုးၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕က wisdom လုိ႔ သံုးပါသည္။ တစ္ခ်ိဳ႕က knowledge နဲ႔ wisdom မတူဘူးလို႔ ေျပာၾကပါတယ္ဘုရား။ အေျဖမွန္ကို တပည့္ေတာ္ေလွ်ာက္ထားေတာင္းခံပါသည္ဘုရား။
ေျဖ။ ။ အနည္ထိုင္တယ္ဆိုတာ ကိုယ္က ဘယ္ေလာက္ အနည္ထိုင္လဲဆိုတာ မသိဘူး။
★ ျမတ္စြာဘုရားေခတ္တုန္းက ေဝေဒဟိကာ ဆုိတဲ့သူေဌးကေတာ္ႀကီးတစ္ဦးရွိတယ္။ သူက အရမ္းသေဘာေကာင္းတာ။ သူမ်ားေတြနဲ႔ မတူဘူးလို႔ သူ႔ကို ခ်ီးမြမ္းတာ။ အရမ္းသေဘာေကာင္းတာပဲ။ အလွဴေတြဘာေတြသြားရင္လည္း ေျပာတာ ဆိုတာ အရမ္းယဥ္ေက်းတယ္။ အိမ္မွာလည္း ယဥ္ေက်းတယ္တဲ့။
★ အဲ့ဒါနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အိမ္ေဖာ္က "တို႔သူေဌးက တကယ္ပဲ သေဘာေကာင္းလို႔လား။" ဒါမွ မဟုတ္ "ငါက လုပ္ေပးတာ အကုန္လံုး ျပည့္စံုလို႔ သူ႔မွာ ပူစရာမရွိလို႔ သေဘာေကာင္းေနတာလား" အဲ့ဒါသိခ်င္တယ္။
● ေနာက္တစ္ေန႔က်ေတာ့ ေနာက္က်ၿပီးေတာ့ အိပ္ယာထတယ္။ ဟိုက ခ်က္ခ်င္း မ်က္ႏွာပ်က္တယ္။
ဘာ့ေၾကာင့္ေနာက္က်တာလဲ။ ေနမေကာင္းဘူးလား ေမးတယ္။
ေနေကာင္းပါတယ္ဆိုေတာ့ ..ဘာမွေတာ့ မဆဲဘူး။ မ်က္ႏွာပ်က္သြားတယ္။
★ တို႔သူေဌး မ်က္ႏွာေတာ့ ပ်က္သြားၿပီ။ မ်က္ႏွာပဲ ပ်က္ေသးတာဆိုေတာ့ ဒါေတာ္ေတာ္ သည္းခံႏိုင္ေသးတာပဲ။ ေတာ္ေတာ္ တရားရွိတာပဲ။ ေနာက္တစ္ေန႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ အိပ္ယာထ ေနာက္က်တယ္။ သူေဌးက မေနႏိုင္ေတာ့ဘူး။
ေနမေကာင္းဘူးလား။
ေနေကာင္းပါတယ္ လို႔ေျဖေတာ့ သူက ဆဲတယ္။ အပ်င္းထူတယ္။ ဘာညာနဲ႔ အဲ့လိုဆဲလိုက္တာ။
အဲ့ဒီ အိမ္ေဖာ္ကလည္း limit ကို push လုပ္ခ်င္တယ္။ စမ္းၾကည့္တယ္။
★ တတိယေန႔ အိပ္ယာထ ေနာက္က်တယ္။ တုတ္နဲ႔ရိုက္တယ္။ ဟိုးေလးတေက်ာ္ျဖစ္သြားတယ္။
★ မသိဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒါ အနည္ထိုင္ေနတာ။ သေဘာေကာင္းေနတာ။ တကယ္ လိႈ္င္းလံုးနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာ အဲ့ဒီအခါက်မွ ဒီေလွက တကယ္ခိုင္မာတယ္၊ မခိုင္မာဘူးဆိုတာ သိရတာ။
★ အဲ့ဒီေတာ့ တစ္ခ်ဳိ႕အနည္ထိုင္တဲ့ဟာေတြက်ေတာ့ အနည္ထိုင္ေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ အာရံုလႊဲလိုက္တာ။ ကားတစ္စီးေမာင္းေနလိုက္တယ္။ အေ၀းႀကီး သြားေနလိုက္တယ္။ အလုပ္တစ္ခုကို စြန္႔ၿပီးေတာ့ ေနာက္တျခား အလုပ္သစ္တစ္ခုကို လုပ္လိုက္တယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ occupy လုပ္ထားတယ္ေပါ့။ အျမဲတမ္း အလုပ္ေတြ မ်ားေအာင္ေနတယ္။ အဲ့ဒီလိုနဲ႔ အနည္ထိုင္တဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြရွိတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ super visual ။ အနည္ထိုင္တာ မတူဘူး။
★ တကယ္အနည္ထိုင္တာကေတာ့.. အႏုသယ ဆိုတာ.. အခြင့္မႀကံဳေသးလို႔၊ မျဖစ္ေပၚေသးတဲ့ဟာ၊ အဲ့ဒါမ်ိဳးကုိ အနည္ထိုင္တယ္လို႔ တစ္ခ်ိဳ႕ဆိုခ်င္ဆိုမယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္က သင္ေပးတာကေတာ့ ေရွာင္ထြက္မယ့္အစား၊ သူ႔ကို တိုက္ရိုက္ေတြ႔၊ အဲ့ဒီ ဒုကၡေပးေနတဲ့ emotion ေတြကို ရင္ဆိုင္ရမယ္။ အခုလိုဟာမ်ိဳး ရင္ဆိုင္တာ။
★ ကိုယ့္ၿပိဳင္ဘက္ေတြရဲ႕ ေကာင္းတဲ့ဟာေတြကို ကိုယ္က သြားၿပီးေတာ့ ေတြးၾကည့္တာ။ ဒါ ရင္ဆိုင္တာ။ ရင္ဆိုင္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီထဲမွာ emotional reaction က ဘာေတြရွိလဲဆိုတာ သူတို႔ထြက္လာတယ္။ ဒါ သူမ်ားကိုသာ မေျပာျပႏိုင္တာ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ေတာ့ သိေနတယ္။ ကိုယ့္အိမ္နီးနားခ်င္းရဲ႕ အိမ္ေကာင္း၊ ကားေကာင္း၊ တိုးတက္တဲ့ စီးပြားေရး၊ အဲ့ဒါေတြကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္မွာ ပီတိျဖစ္မျဖစ္...
★ ဒါ့ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရား ေမတၱသုတ္မွာ သေကၠာ၊ ဥဇူစ၊ သုဟူဇူစ၊
● သေကၠာ - စြမ္းႏိုင္တယ္ဆိုတာ၊ ပီတိျဖစ္ႏိုင္စြမ္း ရွိလား၊ မရွိဘူးလား၊ ကရုဏာျဖစ္ႏိုင္စြမ္းရွိလား၊ မရွိဘူးလား ခ်က္ခ်င္းသိတယ္တဲ့။ ဒါ ေမတၱာရဲ႕ လုပ္ငန္းပဲ။
● ဥဇူစ - Honest ေပါ့။ ေမတၱာက သူက ရိုးသားတယ္။ အျဖဴဆိုရင္ အျဖဴ၊ အနီဆိုရင္ အနီ၊ အနက္ဆိုရင္ အနက္ ခ်က္ခ်င္းထင္းတယ္။ အဲ့ဒီေတာ့ .. လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဂုဏ္သိရ္၊ စည္းစိမ္ဥစၥာ၊ ရာထူးဌာန၊နာမည္ႀကီးတာေတြကိုၾကည့္ၿပီး ကိုယ့္မွာ ပီတိ ျဖစ္၊ မျဖစ္၊ ခ်က္ခ်င္းသိတယ္။ ပါးစပ္နဲ႔ ေျပာႏိုင္၊ မေျပာႏိုင္ ခ်က္ခ်င္းသိတယ္။ ကာယကံေမတၱာျပႏိုင္၊ မျပႏိုင္ ခ်က္ခ်င္းသိတယ္။
● သုဟူဇူစ- စိတ္ထဲမွာ တကယ္ရွိမရွိ၊ သိတယ္။ ဒါေတြက ေမတၱာရဲ႕ သေဘာတရားေတြပဲ။ သူ႕ရဲ႕ characteristic ေတြပဲ။ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြက emotion ကို purify - သန္႔ စင္ေအာင္ စင္ၾကယ္ေအာင္လုပ္တဲ့ဟာ။ အခုလုပ္တဲ့ဟာေတြက စင္ၾကယ္ေအာင္ လုပ္ေနတာ။ လုပ္ၾကည့္လို႔ ဒီ negative reaction ေတြ ေပၚလာတယ္ဆိုရင္ ဒါ .. ေရာဂါရွာတာ ေတြ႔ သြားတာပဲ။ Diagnose လုပ္မိသြားၿပီ။ emotion နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ Diagnose လုပ္လိုက္တယ္။ ျပႆနာရွိတယ္ဆိုရင္ ကိုယ္က သိလိုက္တယ္။ CT Scan ဖတ္တာ ျပႆနာတစ္ခုထြက္လာၿပီ။ ေတြ႔လိုက္ၿပီ။ ဘာဆက္လုပ္ရမလဲဆိုေတာ့ treatment ပဲလိုတယ္။
မနက္ကေျပာသြားတဲ့ Non-judgmental awareness ဆိုတဲ့ Treatment တစ္ခု၊ (အေကာင္းအဆိုး မေ၀ဖန္တဲ့နည္း)၊ ေနာက္တစ္ခုက ဒီေန႔ ေန႔ခင္းပိုင္းမွာ လုပ္တဲ့ မုဒိတာ။ ဒီ treatment ႏွစ္ခုေပးရင္ ဒီ emotion က purify ျဖစ္တယ္။ စင္ၾကယ္တယ္။
မနက္ဖန္က်ရင္ ကရုဏာေျပာမယ္။ ဒီသံုးခုဆိုရင္ လံုး၀စင္ၾကယ္တယ္။
★ အသိဥာဏ္ကို knowledge ၊ တစ္ခ်ိဳ႕က wisdom လုိ႔ သံုးတယ္။ ဒါကေတာ့ စကားလံုးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျငင္းေနၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္လားမသိဘူး။ ျမတ္စြာဘုရားက ဓမၼစၾကာသုတ္ထဲမွာ ways (နည္းလမ္း) က ပညာ၊ ဥာဏံ အဲ့ဒါေတြ အကုန္လံုးသံုးထားတယ္။ ဘုန္းဘုန္းျမင္တာကေတာ့ အဂၤလိပ္စကားအေနနဲ႔ knowledge က ဗဟုသုတမ်ားတာ။ Wisdom က အက်ိဳးရွိ၊ မရွိဆံုးျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ဥာဏ္။ ဗဟုသုတ မ်ားတိုင္းလည္း မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ဘူး။ အက်ိဳးရွိ၊ မရွိ၊ မွန္၊ မမွန္ ဒါေတြကို ဆံုးျဖတ္တတ္တာ Wisdom လို႔ေခၚတယ္။ ဒါကေတာ့ အဂၤလိပ္စကား၊ သူတို႔ သံုးတဲ့ဟာမ်ိဳးေပါ့။
knowledge ရွိတိုင္းေတာ့ Wisdom မရွိဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕ဆရာေတာ္ႀကီးေတြ အမ်ားႀကီး ဗဟုသုတမရွိဘူး။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားေတြ မၾကြဖူးဘူး။ ေတာေက်ာင္းေတြမွာပဲ ေနတယ္။ သူ႔႔သီလ၊ သမာဓိနဲ႔ ေနတယ္။ ဗုဒၶက်မ္းစာေတြ ဖတ္တယ္။ အေကာင္းအဆံုးေ၀ဖန္တာ တခါထဲ အတိအက်ပဲ။ Knowledge ကေတာ့ ဒီေလာက္ မမ်ားဘူး။ ဒါေပမယ့္ Wisdom က အရမ္း sharp ျဖစ္တယ္။ အဲ့လို ဆရာေတာ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။
ဆက္ရန္...