Emotion Management
................................
အလိုမက်တဲ့ဟာေတြ၊ လိုခ်င္တာ
မရတဲ့ဟာေတြ၊ ဒါေတြ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ေတြ႔ေနရတယ္။ လိုခ်င္တဲ့အတိုင္း
မျဖစ္တဲ့အခါ စိတ္ညစ္တာတို႔ Frustration စိတ္တိုတာတို႔၊ အဲ့ဒါမ်ိဳးေတြ
ျဖစ္တယ္။ အဲ့လို ျဖစ္တဲ့အခါမွာ ျဖစ္ေပါင္းမ်ားရင္ သူက trauma ျဖစ္သြားတယ္။
ဒီ Frustration ေသးေသးေလး မ်ားလာရင္ Trauma ျဖစ္သြားတယ္။
အဲ့ေတာ့ ဒါျဖင့္ ဘယ္လိုလုပ္မွာတုန္း။ ေသးေသးပဲျဖစ္ျဖစ္၊
ႀကီးႀကီးပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုင္တြယ္ပံု ကိုင္တြယ္နည္းကေတာ့ မေန႔က ေျပာခဲ့တဲ့ Non-
judgmental mindfulness အေကာင္းအဆိုး မေ၀ဖန္နဲ႔၊ သတိ။ အဲ့ဒီဟာတစ္ခု။
★ စိတ္ညစ္လာၿပီဆိုရင္ ပထမဆံုး အဲ့ဒီ စိတ္ညစ္တာေလးကို မိေအာင္
ဖမ္းလိုက္ရမယ္။ Capture လုပ္လိုက္ရမယ္။ စိတ္ညစ္တယ္ဆိုရင္
စိတ္ညစ္တဲ့အေတြ႔အႀကံဳေလးကို သတိနဲ႔ ျမင္ေအာင္ ၾကည့္လိုက္။ သတိနဲ႔ ျမင္ေအာင္
ဖမ္းထားရမယ္။
★ အဲ့ဒီ စိတ္ညစ္လာၿပီဆိုရင္ စိတ္ရဲ႕ အျပဳအမူက ႏွစ္မ်ိဳးပဲ ရွိတယ္။
● တစ္ခုကေတာ့ သူမ်ားကို အျပစ္တင္တယ္။
● တစ္ခုကေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ အျပစ္တင္တယ္။
ဒီ ႏွစ္ခုထဲက တစ္ခုခု။ အဲ့လိုပဲလုပ္တယ္။ အဲ့လိုပဲ လုပ္ၾကတယ္။
★ သူမ်ားကို အျပစ္တင္တဲ့အခါ စိတ္ထဲမွာ နည္းနည္းေလး သာယာသြားတယ္။
“သူ႔ေၾကာင့္ သူက ဒီလိုလုပ္လို႔၊ သူက မေနတတ္၊ မထိုင္တတ္လို႔၊ သူက
မေျပာတတ္လို႔၊ မလုပ္တတ္လို႔၊ အသံုးမက်လို႔၊ သူေနာက္က်လို႔"
ဒီလိုဟာမ်ိဳးေပါ့။ List ေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ အဲ့ဒါကိုပဲ ဘုန္းဘုန္းတို႔
သံုးေနၾကတာေလ။ အဲ့လိုေျပာလိုက္ရင္ ရင္ထဲမွာလည္း ေပါ့သြားတယ္။
★ ဒါေပမယ့္ ဒီဟာက ျပႆနာ တကယ္ေျဖရွင္းရာ မေရာက္ဘူးတဲ့။
★ ျပႆနာ တကယ္ေျဖရွင္းရာ မေရာက္ရံုတင္မကဘူး။ သူမ်ားကိုအျပစ္တင္ရင္ သူက ေနာက္တစ္ခါ စိတ္ညစ္ဖို႔အတြက္ သူက အားေပးပါတယ္တဲ့။
★ ကိုယ့္ကိုယ္ အျပစ္တင္ရင္ ဒီအတိုင္းပဲ။
● ငါအသံုးမက်လို႔၊ ငါ ဘယ္လိုျဖစ္လို႔ ဆိုတာ အဲ့ဒါလည္း ငါ ပဲ။
● သူမ်ားကို သြားၿပီးေတာ့ အျပစ္တင္တာလည္ ငါပါပဲ။ ငါ လုပ္လိုက္တာ။
★ သူမ်ားကို အျပစ္တင္တယ္။
သူမ်ားကို အျပစ္တင္ရင္ ငါလုပ္တာမွန္တယ္။
သူလုပ္တာ မွားတယ္ဆိုတဲ့ superior complex မ်ိဳး ပါတယ္။ ငါလုပ္တာဟုတ္တယ္။
သူလုပ္တာ ဒီေနရာေလးမွာ ဘယ္လို ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေနရာေလးမွာ
ဘယ္လိုမွားေနတယ္ဆိုတာ။
★ ေ၀ဖန္တာ မေကာင္းဘူးလားဆုိေတာ့ ေ၀ဖန္တာ လိုအပ္လို႔၊ လူ႔ေလာကမွာဆိုရင္ ေ၀ဖန္ၾကတယ္ေလ။
★ ဒါေပမယ့္ မေန႔ကေျပာသလို တခါတေလက်ေတာ့ ေ၀ဖန္တာ auto ေအာ္တိုျဖစ္သြားတယ္။ စိတ္ညစ္တာလည္း ေအာ္တိုျဖစ္သြားတယ္။
☆★ Negative emotion ျဖစ္လာၿပီဆုိရင္ ျဖစ္လာတဲ့ negative emotion ကို
သိဖို႔က အဲ့ဒါအေရးႀကီးဆံုးပဲ။ ျဖစ္လာၿပီဆိုတာ သိလိုက္ၿပီဆိုရင္ အဲ့ဒါ
ရာခိုင္ႏႈန္း၅၀% ကိုယ္က control ရၿပီးသား။ စိတ္ထဲမွာ ဘယ္လို negative
emotion မ်ိဳး ျဖစ္ေနတာလဲ။ မေက်နပ္တာလား။
★ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၂ ႏွစ္က ..
အဲ့ဒီတုန္းကေတာ့ ခရီးသြားတယ္ဆိုရင္ E ticket တို႔ဘာတို႔ မရွိေသးဘူးေလ။
အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ Email ေတြေတာ့ ရွိေနပါၿပီ။ mobile ဖုန္းေတြလည္း ရွိေနပါၿပီ။
ဒါေပမယ့္ Blackberry တို႔၊ iphone တို႔ မေပၚေသးဘူး။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ
ႏိုင္ငံျခားမွာ အၾကာႀကီးေနၿပီးေတာ့မွ ျမန္မာျပည္ကို
ဗုဒၶဘာသာမ်ားထိပ္သီးညီလာခံအတြက္ သီတဂူဆရာေတာ္ေခၚလို႔၊ အလုပ္မ်ားလို႔
လက္ေထာက္ ဘုန္းႀကီး ၄ ပါး ေခၚလာတယ္။ သီရိလကၤာမွာ စာသင္ေနတဲ့
တပည့္ဦးဇင္းေတြ၊ လည္လည္၀ယ္၀ယ္ေလးေတြေပါ့ .. ေခၚလာတယ္။ အဲ့ဒါ..
သူတို႔ကလည္းပဲ ဒီလို event ႀကီးေတြမွာ၊ ဒီလို ပြဲႀကီးလမး္ႀကီးေတြမွာ
secretary လုပ္ရတာမ်ိဳးေတြ အေတြ႔အႀကံဳမရွိေသးဘူး။ အဲ့ဒါနဲ႔ သူတို႔ဟာသူတို႔
ရႈပ္ေနတာကို ကိုယ္က အလုိလိုေနရင္းနဲ႔ ေဘးနားကေနၿပီးေတာ့ စိတ္တုိတာေပါ့ေနာ္။
ကိုယ္က အလိုလိုေနရင္းနဲ႔ စိတ္တိုတယ္။
အဲ့ဒီၾကားထဲမွာ
ဘာျဖစ္တုန္းဆိုေတာ့ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ ေလယာဥ္ပ်ံလက္မွတ္ ေပ်ာက္သြားတယ္။
အဂၤလန္ျပန္မယ့္ ေလယာဥ္ပ်ံလက္မွတ္ ေပ်ာက္သြားတယ္။ ဘုန္းဘုန္းေခၚၿပီးေတာ့
ဆူတာေလ ခုထိမွတ္မိေသးတယ္။
★ ဆူျခင္းအားျဖင့္ ျပႆနာဘာမွ ေျဖရွင္းရာမေရာက္ဘူး။ ဆူေတာ့ဆူလိုက္တယ္။
★ ဆူလိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ စိတ္ထဲမွာ နည္းနည္းေတာ့ ေပါ့သြားတယ္။ ကိုယ့္စိတ္ကသာ
ေပါ့သြားတာ။ ဟို ေလးပါးရဲ႕ စိတ္က ေလးသြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒါ
သတိမထားမိဘူးေလ။
အိမ္မွာေနတဲ့ မိဘေတြလည္း ဒီအတိုင္းပဲ
တစ္ခါတစ္ခါျဖစ္မယ္။ အလုပ္ရွင္ေတြလည္း ဒီအတိုင္းပဲျဖစ္မယ္။
သူငယ္ခ်င္းေတြလည္း ဒီအတိုင္းပဲ ျမင္ေန၊ ၾကားေနမွာ။
★ စိတ္ထဲမွာ
ကုိယ္လိုခ်င္တဲ့ ပံုစံမ်ိဳး မျဖစ္လို႔၊ ေရေသာက္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ တခါတခါ
နည္းနည္းေႏြးတဲ့ဟာေလး။ တခါတခါ နည္းနည္းေအးတဲ့ဟာေလး၊ တခ်ိဳ႕လူေတြက်ေတာ့
ေကာ္ဖီကို ေရခဲထည့္ၿပီးေတာ့ ေသာက္တယ္ေလ။ တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြက်ေတာ့ အရမ္းပူေနတဲ့
ေကာ္ဖီက်မွ ေသာက္ခ်င္တယ္။ လူ႔အလို ဘယ္လိုက္ႏိုင္မွာတုန္း။ နတ္
မလိုက္ႏိုင္ဘူး။
★ အဲ့ဒီလုိဟာမ်ိဳးေတြ အျမဲတမ္း Frustration
ျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒါေတြကို တရားထိုင္တဲ့အခါမွာ ဘုန္းဘုန္းက ျပန္ၿပီးေတာ့
စဥ္းစားတယ္။ ျပန္စဥ္းစား။
★ စဥ္းစားၿပီးရင္ ..
ကိုယ္စိတ္တိုတဲ့အခါမွာ၊ ကိုယ္ Frustration ျဖစ္တဲ့အခါမွာ ကိုယ့္ရင္ထဲမွာ
ျဖစ္တဲ့ ဒီ နာက်င္မႈ၊ ေ၀ဒနာ၊ ဒုကၡ၊ Pain ေခၚတာေပါ့။ အဲ့ဒါကို ျပန္ၿပီးေတာ့
in touch ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရတယ္။ keep in touch.
★☆ You have to be in touch with the pain in your heart.
ဒီ.. ကိုယ့္ရဲ႕ရင္ထဲမွာ ကိုယ့္ရဲ႕ ႏွလံုးထဲမွာရွိတဲ့ ဒီ.. နာက်င္မႈနဲ႔
ကိုယ္က ဆက္သြယ္လို႔ မရဘူးဆိုရင္ ကိုယ္က တေလာကလံုးန႔ဲ ဆက္ၿပီးေတာ့
ရန္ျဖစ္ေတာ့တာပဲ။ တေလာကလံုး ဘယ္ဟာမွ အလိုမက်ႏိုင္ဘူး။
အဲ့လို
လုပ္တဲ့ဟာေတြ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ ဆရာသမားဆီမွာ ေတြ႔ရတယ္။ ကိုယ္တိုင္လည္း
အႀကိမ္ႀကိမ္လုပ္ဖူးတယ္။ ကိုယ္နဲ႔နီးစပ္တဲ့သူေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ေတြ႔ဖူးတယ္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူတိုင္းပဲ ဆိုပါစို႔။
မဟာေဗာဓိရုပ္သံလုိင္းမွ ထုတ္လႊင့္သည့္
Oxford ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိ
No comments:
Post a Comment