Emotion Management & Mindful Compassion တရားပြဲသင္တန္း (Part 3 - F)

Emotion Management & Mindful Compassion တရားပြဲသင္တန္း (Part 3 - F)
☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆
(ေပ်ာ္ရႊင္မႈ Happiness ကို ရွာျခင္း)
🔯 ေနရာတိုင္းမွာ Emotion ေတြနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ၾကတယ္၊ Emotion ေတြနဲ႔ လႈပ္ရွားၾကတယ္။ ဒီလိုလႈပ္ရွားတဲ့ေနရာမွာ မိမိဘဝက က်ဥ္းေနလား၊ က်ယ္ေနလားဆိုတာကို ဒီအခ်က္ (၆)ခ်က္နဲ႔ စစ္ေဆးၾကည့္ရမယ္။
★ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ Emotional Capacity Building လို႔ေခၚတဲ့ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈကို တည္ေဆာက္တဲ့ေနရာမွာ နံပါတ္ (၁)ေလာက္မွာပဲ ရပ္ထားရင္ သူ႔ရဲ႕ေပ်ာ္႐ႊင္မႈဟာ ခဏေလး၊ မိနစ္၊ စကၠန္႔ အတြင္းေလးပဲခံမယ္။ သူ႔ကို ဘယ္ေလာက္ပဲ ခ်ီးမြမ္းခ်ီးမြမ္း အၾကာႀကီးမခံဘူး။ သူ႔ကို ဆဲတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အၾကာႀကီးခံမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူ႔ရဲ႕ capacity building က အရမ္းက်ဥ္းေနလို႔။
★ သူတင္မကဘူး သူ႔မိသားစုအတြက္ပါ ဂရုစိုက္တ့ဲပုဂၢိဳလ္ျဖစ္တယ္။ သူရဲ႕ နာမႈ၊သာမႈ အဲ့ဒါေတြ အားလံုးကိုပါ မွ်ေဝခံစားေပးႏုိင္သူဆိုရင္ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈဟာ ပိုႀကီးၾကာရွည္ခံတယ္။ သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈကိုပါ ကိုယ္က မွ်ေဝၿပီးေတာ့ ခံစားတတ္တယ္ဆိုရင္ ဒီပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈဟာ အမ်ားႀကီးက်ယ္သြားၿပီ။
★ ဒါေၾကာင့္ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ေနတဲ့ပုဂၢိဳလ္ဟာ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု depression (စိတ္ဓာတ္က်) မျဖစ္ဘူး။ အေနာက္ႏုိင္ငံမွာ depress ျဖစ္တယ္ဆိုတာ တစ္ေလာကလံုးမွာ သူက တစ္ေယာက္ ႏွစ္ေယာက္ပဲ ႀကိဳက္တာ။ မိဘဆီ တစ္ႏွစ္ကို တစ္ႀကိမ္၊ ႏွစ္ႀကိမ္ အလည္သြားတယ္ဆိုရင္ပဲ အရမ္းကို တာဝန္ေက်တယ္ထင္ေနတာ။ အဲလိုျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ လူ ၆၀% က စိတ္ဓာတ္က်ေရာဂါျဖစ္တယ္။ anti-depressant တစ္ႀကိမ္မဟုတ္ရင္ တစ္ႀကိမ္ျဖစ္တယ္။
★ တနည္းအားျဖင့္ေျပာမယ္ဆိုရင္ ေလယာဥ္ကြင္းေတြေကာင္းတယ္၊ ေဆးရံုေတြေကာင္းတယ္။ လမ္းေတြေကာင္းတယ္။ အိမ္ေတြေကာင္းတယ္။ တကၠသိုလ္ေတြေကာင္းတယ္၊ စူပါမားကတ္ေတြေကာင္းတယ္၊ အစားအေသာက္ေတြက secure ျဖစ္တယ္။ (စိတ္ခ်ရတယ္)။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔မွာ happiness (ေပ်ာ္ရႊင္မႈ) ရွာလို႔မေတြ႕ဘူး။
★ ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈ happiness ကို
✔ပထမဆံုး မိမိရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈ ထဲမွာရွာ။
✔ေနာက္ၿပီးရင္ မိသားစု၊
✔ ေနာက္ သူငယ္ခ်င္း၊
✔ နံပါတ္ (၄)က်ေတာ့ ကိုယ္နဲ႔မဆိုင္တဲ့သူရဲ႕ happiness (ေပ်ာ္ရႊင္မႈ) ကိုရွာၿပီး relate လုပ္ရမယ္။(ဆက္သြယ္ရမယ္)။
✔ နံပါတ္ (၅) က ကိုယ့္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ျပိဳင္ဘက္ ပုဂၢိဳလ္
✔ နံပါတ္ (၆)က တေလာကလံုး
☆ ခင္ရာေဆြမ်ိဳးတဲ့..ခင္တယ္ဆိုတာ ဘာနဲ႔ခင္တာလဲ - Emotion နဲ႔ခင္တာ။ လူတစ္ေယာက္ ကံဆိုးတယ္ဆိုရင္ ဂ႐ုဏာျဖစ္ရမယ္၊ ကံေကာင္းတယ္ ေအာင္ျမင္တယ္ ဆိုရင္ မုဒိတာ ျဖစ္ရမယ္။ ဒါကိုဘဲ ခင္တယ္ေခၚတယ္။ ဒါကို relate လုပ္လို႔ရတယ္။ (ဆက္သြယ္လို႔ရတယ္)။ အဲဒါကိုပဲ Relation တဲ့။
☆ Emotionally Relate (ခံစားခ်က္ခ်င္း ဆက္သြယ္မႈ) မလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ဒါဟာ relation မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီလို သူစိမ္းေတြရဲ႕ emotion နဲ႔ ဆက္စပ္ႏုိင္တဲ့အခါက်မွ ကိုယ့္ၿပိဳင္ဘက္ပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕ emotion နဲ႔ ကိုယ္က ဆက္ႏြယ္လို႔ရမယ္၊ ခံစားလို႔ရမယ္။ သူတို႔ တက္တယ္/က်တယ္၊ stress ရွိတယ္၊ pressure ရွိတယ္။ ေအာင္ျမင္တယ္ဆိုရင္ သူတို႔ဝမ္းသာတယ္။ အဲဒါမ်ိဳး ကိုယ္ခ်င္းစာႏိုင္တယ္။
☆ အဲဒီလို မိမိရဲ႕ၿပိဳင္ဘက္၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒါမွမဟုတ္ ရန္သူရဲ႕ ေကာင္းကြက္ကို ျမင္ေအာင္ၾကည့္ႏိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္က်မွ သူ႔ဆီမွာ positive emotion၊ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈ Happiness က အေျခခိုင္ပါ တယ္။
အဲဒီလိုျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္လို ကားေကာင္း၀ယ္စီးတာ မေျပာနဲ႔။ ကိုယ့္ထက္ကားေကာင္းဝယ္စီးႏိုင္ရင္ေတာင္ ကုိယ့္ကားရဲ႕တန္ဖိုးက မက်သြားဘူး။
=========
ဘုန္းႀကီးတစ္ပါးက သူ႔ဒကာကို ေမးတယ္။ “ဒကာႀကီးတို႔ဝယ္တဲ့ကားက ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေဟာင္းသြားတုန္း၊ ဘယ္လိုျဖစ္မွေဟာင္းတယ္ေခၚတုန္း”။ “အရွင္ဘုရား တစ္ႏွစ္ေလာက္ ေမာင္းလိုက္တာ ေဟာင္းသြားတာပဲ ဘုရား၊ တစ္ခ်ိဳ႕က (၆)လေလာက္ဆုိရင္ပဲ တပည့္ေတာ္တို႔က ေျပာင္းပစ္လိုက္တယ္။” တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ မိုင္ နဲ႔ ေျပာတယ္။ "မိုင္ေပါင္း ဘယ္ေလာက္ေမာင္းၿပီးရင္ ေဟာင္းသြားတာပဲ။"
ဘုန္းႀကီးက မဟုတ္ဘူး။ “က်ဳပ္က technical ပိုင္းဆုိင္ရာကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူး၊ sentimental aspect ကေနေျပာတာ။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေဟာင္းသြားလဲဆိုေတာ့ အိမ္နီးနားခ်င္းက ကားဝယ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ခင္ဗ်ားတို႔ကား ခ်က္ခ်င္းေဟာင္းသြားတယ္”ေလ။
အသစ္ႀကီးရွိေသးတယ္ ေဟာင္းသြားၿပီ။ အဲဒီလိုမျဖစ္ေအာင္ ကိုယ့္ကားတန္ဖိုးကုိ ေဘးအိမ္က မသတ္မွတ္ႏုိင္ေအာင္၊ သူတို႔ လက္ထဲမွာ မရွိေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုေတာ့ - သူတို႔ကားဝယ္ရင္ ကိုယ္ကဝမ္းသာႏုိင္ေအာင္ ကိုယ္ကေလ့က်င့္ထားရမယ္။
ဒါေၾကာင့္ အခု တရားျပန္ထိုင္မယ္။
=========
★ ပထမဆံုး မိမိကိုယ္ကိုယ္ကို မုဒိတာပြားမယ္။ မိမိဘဝထဲက ေကာင္းတာေလးေတြ ျပန္ေတြးၿပီးေတာ့ မုဒိတာျဖစ္။
★ အဲဒါၿပီးရင္ မိသားစုထဲကတစ္ေယာက္၊ သူ႔ေအာင္ျမင္မႈ၊ သူ႔ရဲ႕ေကာင္းကြက္ေလးေတြ ၾကည့္ၿပီး ဝမ္းသာဂုဏ္ယူ။
★ ၿပီးေတာ့ မိတ္ေဆြထဲကတစ္ေယာက္၊ သူ႔ေကာင္းကြက္၊ သူေအာင္ျမင္မႈကို positive aspect ကေနၾကည့္ၿပီး ပီတိျဖစ္၊ မုဒိတာျဖစ္။
★ ေနာက္ နံပါတ္ (၄) ပုဂိၢဳလ္က.. အဲဒါကေတာ့ ေတြ႔ေတာ့ေတြ႕ဖူးတယ္၊ ဒါေပမဲ့ မခင္ဘူး။ လမ္းေဘးမွာ သတင္းစာေရာင္းတဲ့သူ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ စူပါမားကတ္မွာ ေစ်းေရာင္းတဲ့သူျဖစ္ရင္္ျဖစ္မယ္၊ ေတြ႔ေတာ့ေတြ႔ေနမယ္။ ဒါေပမယ့္ မခင္ဘူး။ သူရဲ႕ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ၊ သူ႔ရဲ႕ ေကာင္းကြက္ကို ကိုယ့္ရဲ႕႐ႈေထာင့္ကေန ျမင္ေအာင္ ေတြးၾကည့္ပါ။
★ နံပါတ္ (၅)က်ေတာ့ နည္းနည္းခက္သြားၿပီ - ခက္ေပမဲ့ စမ္းၾကည့္ၾကမယ္။ ကိုယ္နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ၿပိဳင္ဘက္ပုဂၢိဳလ္ -
ပညာေရးျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္။ အလုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္။ ကိုယ့္ရံုးက ျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္။ ကိုယ့္စီးပြားေရး လုပ္ရမယ့္ဟာ တစ္ခုခု ျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္။ ႏိုင္ငံေရးအလုပ္အရ၊ စီးပြားေရးအရ၊ ႏိုင္ငံေရးေလာက ျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ Good Contribution၊ Valuable Contribution တန္ဖိုးရွိတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္အေၾကာင္းကိုေတြးၿပီးေတာ့ စိတ္ထဲမွာ ဘယ္လိုျဖစ္လဲ။ ပီတိျဖစ္သလား၊
ဒါမွမဟုတ္ ပီတိလည္းမျဖစ္ဘူး၊ Jealous (မနာလို) လည္း မျဖစ္ဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ စိတ္ထဲမွာ ခ်က္ခ်င္း insecure (မလံုမၿခံဳ စိုးရိမ္စိတ္) ျဖစ္လာသလား။
★☆ အဲ့ဒါေတြ သိတယ္ဆိုရင္ Insecure ျဖစ္လာတယ္ဆိုရင္
ကိုယ့္ကိုယ္ ျပန္ၿပီးေတာ့ အေကာင္းအဆိုး မေဝဖန္နဲ႔၊ ကိုယ့္ကိုယ္ Criticize (ေဝဖန္) လုပ္နဲ႔။
✔ ဒီလို ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ အဲ့ဒါေလးကို register (အသိအမွတ္ျပဳ) လိုက္။ Insecure ျဖစ္တယ္ဆိုရင္insecure ျဖစ္ပါတယ္ဆိုၿပီး register လုပ္လိုက္။
✔ ၿပီးရင္ release လုပ္လိုက္။ (လႊတ္လိုက္ပါ)
✔ေနာက္ၿပီးရင္ မုဒိတာဆီျပန္သြား။
positive feeling.. ဒီေန႔ positive emotion ဆိုတာ မုဒိတာကိုေျပာတာ။ အဲဒီထဲမွာ အကုန္လံုးပါတယ္။
တကယ္လုပ္ရမွာက နံပါတ္ (၁)ကေန (၅)အထိပဲ။ (၁)ကေန (၅)အထိလုပ္ႏိုင္ရင္ နံပါတ္ (၆)က သူ႔အလုိလိုျဖစ္လာတယ္။ “ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တစ္ၿမိဳ႕လံုးမွာရွိတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြအားလံုး က်န္းမာပါေစ၊ ခ်မ္းသာပါေစ” ဆိုတာ နံပါတ္ (၆)။ Unspecify လို႔ ေခၚတယ္။ (ဘယ္သူဆိုၿပီးေတာ့ မသတ္မွတ္ထားဘူး) - အဲ့ဒါကို ပါဠိလို အေနာတမေမတၱာလို႔ ေခၚတယ္။ Unspecify။
★ (၁)ကေန (၅)အထိကေတာ့ သူတို႔ကို specify လုပ္ထားတယ္။ ဘာနဲ႔လုပ္ထားလဲ ဆိုေတာ့ emotional relationship နဲ႔ specify လုပ္ထားတယ္။ မိနစ္ ၂၀ ေလာက္တရားထိုင္မယ္။